Dünya Gıda Örgütü’nün (FAO) sayfalarında yazıldığına göre, dünyada insanoğlunun gıda maddesi olarak kullanabileceği 50 binden fazla ekilip biçilecek bitki var. İnsanoğlu bu zenginliğin içinden sadece 15’ini “seçmiş” ve o da dünya gıda ihtiyacının yüzde 90’ını karşılıyor. Bu yüzde 15’in içindeki üçlü, pirinç, mısır ve buğday, dünya nüfusunun 4 milyarını besliyor.
Örgüt Türkiye’yi yiyecek kültürü bakımından Akdeniz bölgesinde sayıyor. Bu bölge insanlarının en çok yediği –tükettiği (*) değil- bitkier pancar, lahana, kereviz, fasülye, üzüm, kıvırcık – marul, yulaf, zeytin, turp, buğday. FAO, bugün Akdeniz mutfağının en cezip baba yeşilliklerinden domates, biber ve patatesi saymıyor; belki ölçeklerine uymadığından. Bu arada, geçerken söyleyelim, Amerika’nın keşfine kadar bölgede domates, biber, patates yok. Fakat roka var, kuşkonmaz var, enginar, kenger, havuç, kıvırcık, hıyar, sarımsak, rezene, pırasa, turp var.
Her neyse…
Patates ve buğdayın ilk iki sıradaki yerini koruduğu ve fakat bir haftalık sürede de zeytinin çok büyük atak yaptığı, www.100ler.com’un haftalık anketi 100 Vazgeçilmez Bitki’nin http://www.100ler.com/vote/poll/130 sonuçlarına bu genel tablo içinde bakmalı. (**)
Türkiye’de mutfağın kralı patates, kraliçesi ekmek!
7394 tıklama ile sonuçlanan ankette patates ve buğdayı, papatya, limon, zeytin, domates, çay, sarımsak, soğan ve üzüm izliyor.
Hemen sonraki grupta patlıcan, pirinç, ıspanak, elma, mısır, fasülye, mercimek e nohut var.
100’ler listesinin son 10’u da sondan başlayarak radika, hindibağ, keten tohumu, tarçın, kimyon, kivi, Brüksel lahanası, ahududu, ebegümeci, kuşburnu’ndan oluşuyor.
Özel olarak geçtiğimiz bir haftalık süreye bakacak olursak, şunu görüyoruz: Anket katılımcıları, mutfaklarımızda görülebilecek 141 bitkiyi değerlendirdi. En çok ilgi gören, en vazgeçilmez nitelikte bulunan bitkilerin başını zeytin (5) çekiyor. Domates (6) ikinci, sarımsak (9) üçüncü sırada; soğan (8) dörtte. Mercimek (17) ve patates (1) 5 numarayı paylaşıyor. Onların arkasından sırayla çay (7), patlıcan (11) ve pirinç (12) geliyor. Dokuzda nohut (18) var. Onuncu sırayı limon (4) almış.
Haftalık seçim sonuçlarına göre, papaya, ahlat, tarhun, kenger, çitlenbik, gelincik, kantaron, avakado, kamkat, durian, longan, cehri ve melisa mutfaklarda olmasa da olur…
FAO’nun çıkardığı tablolara bakınca, http://www.fao.org/docrep/u8480e/U8480E07.htm bizim mutfak kurmaylarının da göçmen olduğu anlaşılıyor:
Fasülye, nohut, ekşimtrak şeyler, patlıcan ve pirinç, Hindistan bölgesinden geliyor.
Elma, kayısı, fasülye, havuç, üzüm, karpuz, soğan, armut, erik, ceviz, buğday, çavdar ve ıspanak merakımızı İç Asya ile paylaşıyoruz.
Badem, arpa, fiğ, üzüm, mercimek, Antep fıstığında da yakın doğu (!) ile ortağız.
(*) Bir de o moda çıktı; yiyin demiyor da, tüketin diyor; çiğne at, tükür, ziyan et, zifte karıştır, ne yaparsan yap, tüket de!
(**) www.100ler.com'un yeni haftadaki anketi İlle de Okunacak 100 Köşe Yazarı
http://www.100ler.com/vote/poll/59 Hemen baştan hatırlatayım; ilk 100’de Yılmaz Özdil yok!
Örgüt Türkiye’yi yiyecek kültürü bakımından Akdeniz bölgesinde sayıyor. Bu bölge insanlarının en çok yediği –tükettiği (*) değil- bitkier pancar, lahana, kereviz, fasülye, üzüm, kıvırcık – marul, yulaf, zeytin, turp, buğday. FAO, bugün Akdeniz mutfağının en cezip baba yeşilliklerinden domates, biber ve patatesi saymıyor; belki ölçeklerine uymadığından. Bu arada, geçerken söyleyelim, Amerika’nın keşfine kadar bölgede domates, biber, patates yok. Fakat roka var, kuşkonmaz var, enginar, kenger, havuç, kıvırcık, hıyar, sarımsak, rezene, pırasa, turp var.
Her neyse…
Patates ve buğdayın ilk iki sıradaki yerini koruduğu ve fakat bir haftalık sürede de zeytinin çok büyük atak yaptığı, www.100ler.com’un haftalık anketi 100 Vazgeçilmez Bitki’nin http://www.100ler.com/vote/poll/130 sonuçlarına bu genel tablo içinde bakmalı. (**)
Türkiye’de mutfağın kralı patates, kraliçesi ekmek!
7394 tıklama ile sonuçlanan ankette patates ve buğdayı, papatya, limon, zeytin, domates, çay, sarımsak, soğan ve üzüm izliyor.
Hemen sonraki grupta patlıcan, pirinç, ıspanak, elma, mısır, fasülye, mercimek e nohut var.
100’ler listesinin son 10’u da sondan başlayarak radika, hindibağ, keten tohumu, tarçın, kimyon, kivi, Brüksel lahanası, ahududu, ebegümeci, kuşburnu’ndan oluşuyor.
Özel olarak geçtiğimiz bir haftalık süreye bakacak olursak, şunu görüyoruz: Anket katılımcıları, mutfaklarımızda görülebilecek 141 bitkiyi değerlendirdi. En çok ilgi gören, en vazgeçilmez nitelikte bulunan bitkilerin başını zeytin (5) çekiyor. Domates (6) ikinci, sarımsak (9) üçüncü sırada; soğan (8) dörtte. Mercimek (17) ve patates (1) 5 numarayı paylaşıyor. Onların arkasından sırayla çay (7), patlıcan (11) ve pirinç (12) geliyor. Dokuzda nohut (18) var. Onuncu sırayı limon (4) almış.
Haftalık seçim sonuçlarına göre, papaya, ahlat, tarhun, kenger, çitlenbik, gelincik, kantaron, avakado, kamkat, durian, longan, cehri ve melisa mutfaklarda olmasa da olur…
FAO’nun çıkardığı tablolara bakınca, http://www.fao.org/docrep/u8480e/U8480E07.htm bizim mutfak kurmaylarının da göçmen olduğu anlaşılıyor:
Fasülye, nohut, ekşimtrak şeyler, patlıcan ve pirinç, Hindistan bölgesinden geliyor.
Elma, kayısı, fasülye, havuç, üzüm, karpuz, soğan, armut, erik, ceviz, buğday, çavdar ve ıspanak merakımızı İç Asya ile paylaşıyoruz.
Badem, arpa, fiğ, üzüm, mercimek, Antep fıstığında da yakın doğu (!) ile ortağız.
(*) Bir de o moda çıktı; yiyin demiyor da, tüketin diyor; çiğne at, tükür, ziyan et, zifte karıştır, ne yaparsan yap, tüket de!
(**) www.100ler.com'un yeni haftadaki anketi İlle de Okunacak 100 Köşe Yazarı
http://www.100ler.com/vote/poll/59 Hemen baştan hatırlatayım; ilk 100’de Yılmaz Özdil yok!
RUSLARIN YEŞİLLİKLERİ:
Soğan, sarımsak, patates, lahana, kereviz,
turp, karaturp, salatalık, limon, mantar,
dereotu, karpuz, elma, armut, çilek,
vişne, ceviz, kimyon, arpa.
YUNAN’IN:
Soğan, sarımsak, domates, ıspanak, kabak,
pirinç, fasülye, mercimek, nane, maydanoz,
limon, zeytin, üzüm yaprağı, tarçın, incir,
portakal, nar, kayısı, hurma.
ROMENLERİN:
Patlıcan, kırmızı biber, fasülye, soğan.
BULGARLARIN:
Patlıcan, fasülye, lahana, havuç, mısır,
kabak, hıyar, kıvırcık / marul, mantarlar,
soğan, biber.
Soğan, sarımsak, patates, lahana, kereviz,
turp, karaturp, salatalık, limon, mantar,
dereotu, karpuz, elma, armut, çilek,
vişne, ceviz, kimyon, arpa.
YUNAN’IN:
Soğan, sarımsak, domates, ıspanak, kabak,
pirinç, fasülye, mercimek, nane, maydanoz,
limon, zeytin, üzüm yaprağı, tarçın, incir,
portakal, nar, kayısı, hurma.
ROMENLERİN:
Patlıcan, kırmızı biber, fasülye, soğan.
BULGARLARIN:
Patlıcan, fasülye, lahana, havuç, mısır,
kabak, hıyar, kıvırcık / marul, mantarlar,
soğan, biber.